Overmatig zweten in de palliatieve fase

Wat is overmatig zweten?

Onder zweten ofwel transpireren (diaphoresis) wordt verstaan het verlies van vocht via de huid. Normaal treedt verlies van ongeveer 500 tot 750 ml vocht per dag op via de huid en de ademhaling. Als de fysiologie verstoord is geraakt, kan dit oplopen tot meerdere liters per dag (hyperhidrosis), vooral in de avonduren en 's nachts (nachtzweten). In sommige gevallen kan er ook sprake zijn van gelokaliseerde hyperhidrosis als ‘normale' variant (met name van handen, voeten en/of oksels) of als reactie op anhydrosis (ontbreken van zweetproductie) in andere gebieden, bijvoorbeeld door uitval van het sympathische zenuwstelsel. Zweten kan in aanvallen optreden bij opvliegers (hot flushes of flashes) die hormonaal gerelateerd zijn. 

De oorzaken van overmatig zweten

Overmatig zweten in de palliatieve fase kan het gevolg zijn van:

• warmte, inspanning, emoties, angst, pijn
• als begeleidend verschijnsel van kanker, al dan niet gepaard gaande met koorts
• AIDS
• infecties (al dan niet gepaard gaande met koorts) (m.n. tuberculose, endocarditis)
• koorts door andere oorzaken (zie Koorts)
• opvliegers (‘normale' overgang bij de vrouw of uitschakeling ovaria/testes na operatie, radiotherapie of als bijwerking van hormonale therapie (LHRH-analoga, tamoxifen, aromataseremmers, fulvestrant))
• endocrien: hyperthyreoïdie, panhypopituïtarisme, diabetes mellitus, hypoglycemie, acromegalie, feochromocytoom, carcinoïde tumoren
• gebruik van alcohol of drugs, of onttrekking daarvan
• medicatie (o.a. opioïden, NSAID's, antidepressiva, aciclovir) of staken daarvan (opioïden, steroïden)
• lage bloeddruk (shock), coronairinsufficiëntie, hypoxie

Diagnostiek

Overmatig zweten kan worden vastgesteld door:

• anamnese en lichamelijk onderzoek
• of op indicatie middels aanvullend onderzoek: 
  • laboratorium: CRP, leucocyten + differentiatie, bloedsuiker, schildklierfunctie, cortisol, urinesediment
  • microbiologisch onderzoek
  • ECG
  • X-thorax

Richtlijn Overmatig zweten in de palliatieve fase

De richtlijn Overmatig zweten in de palliatieve fase (februari 2022) ondersteunt zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg van mensen met overmatig zweten in de palliatieve fase door aanbevelingen te geven over diagnostiek en behandeling van overmatig zweten en beoogt hiermee de kwaliteit van de zorgverlening te verbeteren. Het is een aanbeveling, ter ondersteuning van de belangrijkste knelpunten uit de dagelijkse praktijk en is zoveel mogelijk gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en consensus. De richtlijn is te vinden op Pallialine, waar ook alle andere richtlijnen palliatieve zorg te vinden zijn. Bij de richtlijn 

Patiënteninformatie over overmatig zweten

De patiëntenversie van de richtlijn Overmatig zweten in de palliatieve fase is te vinden op Overpalliatievezorg.nl.

Samenvattingskaart

De samenvattingskaart is een verkorte, praktijkgerichte weergave van de richtlijn en biedt inzicht in diagnostiek, ondersteuning en behandeling van hik in de palliatieve fase. Deze is als PDF te downloaden. 

PalliArts

PalliArts  is een app  voor mobiele telefoon of tablet die  zorgverleners op een gebruiksvriendelijke manier praktische (landelijke en regionale) informatie geeft over en voor palliatieve zorgverlening. Ook de samenvatting van de richtlijn Overmatig zweten in de palliatieve fase is in deze app te vinden. 

PalliArts is gratis te downloaden voor zowel iOS (App Store) als Android (Play Store). Voor downloaden op de iPad selecteer 'alleen iPhone' in de zoekfunctie.  

Download de app voor iOS 
Download de app voor Android

Meer informatie over PalliArts vind je bij op de themapagina PalliArts.